پودر ماهی (به انگلیسی Fish Powder, Fish Meal) یک محصول صنعتی از ماهی ها می باشد که پس از فرآوری و خشک کردن، در صنایع مختلف از جمله خوراک آبزیان، دام و طیور و حتی صنایع دارویی کاربرد دارد. پودر ماهی به دلیل منبع غنی پروتئین و امگا 3 یک مکمل قوی و البته مناسب، از آن استفاده می شود. در این مقاله در وبسایت گنوپودر (صاحب برند پودر ماهی جنوب) قصد داریم به صورت جامع و کامل به معرفی پودر ماهی، تاریخچه آن و فرایند تولید آن بپردازیم.
پودر ماهی چیست؟
پودر ماهی محصولی است که از خشک‌سازی و خرد کردن ماهی‌های تازه و ریز و یا گونه‌های غیرمصرفی و بقایای فرآوری ماهی های خوراکی به دست می‌آید. این ماده سرشار از پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳، مواد معدنی و انواع ویتامین‌ها مانند ویتامین های گروه B بوده و به عنوان یک افزودنی ارزشمند در بخش‌های دامپروری، شیلات، کشاورزی و حتی صنایع آرایشی و بهداشتی به کار می‌رود. مراحل تولید این پودر معمولاً شامل شست‌وشوی اولیه، پخت، خشک کردن و سپس آسیاب کردن است تا ارزش تغذیه‌ای ماده خام حفظ شود و محصولی با کیفیت بالا حاصل گردد.
به دلیل ترکیبات غنی و مقوی، استفاده از آن در تغذیه دام و طیور موجب رشد بهتر و تقویت سیستم ایمنی می‌شود، در کشاورزی به بهبود باروری خاک کمک می‌کند و در خوراک حیوانات خانگی و آبزیان نیز کاربرد فراوان دارد. علاوه بر این، به‌عنوان یک منبع پایدار پروتئین، در بسیاری از حوزه‌های صنعتی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
ویژگی ها و ترکیبات پودر ماهی
پودر ماهی به خاطر مواد ارزشمند و ترکیبات گوناگونی که دارد، جایگاه ویژه‌ای در حوزه‌های مختلف پیدا کرده است. این پودر سرشار از پروتئین، چربی‌های مفید، اسید های امگا 3 و همچنین مواد آلی و معدنی مهمی مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی و ویتامین های مختلف است. هر کدام از این مواد برای رشد، تقویت و حفظ سلامتی جانداران اهمیت زیادی دارند.
- ماده خشک
- پروتئین خام : 55-74.8%
- چربی : تقریبا 9%
- انرژی ناخالص : 5080 کیلوکالری/کیلوگرم
مواد معدنی:
- کلسیم (Ca) : 33.7 گرم/کیلوگرم
- فسفر (P) : 25 گرم/کیلوگرم
- منیزیم (Mg) : 2.3 گرم/کیلوگرم
- زینک (Zn) : 103 میلی گرم/کیلوگرم
مزایای استفاده از پودر ماهی نسبت به دیگر مکمل ها
در صنایع مختلف مثل آبزیان و دام و طیور، منابع مختلفی از مکمل ها هستند که بر سلامتی، رشد مناسب، بهبود ضریب غذایی و افزایش کیفیت محصولات دامی و آبزیان تاثیر می گذارند. یکی از دلایلی که اهمیت پودر ماهی را تا این حد بالا برده، پروتئین بسیار بالا نسبت به کنجاله سویا و کنجاله کلزا و دیگر مکمل ها است. در ادامه به مقایسه پودر ماهی و دیگر مکمل های رایج می پردازیم تا دلایل برتری پودرماهی را بهتر درک کنیم.
| مکمل خوراکی | درصد پروتئین خام | کیفیت اسیدآمینه‌ها | هضم‌پذیری | ویتامین/املاح مهم | دلایل برتری |
|---|---|---|---|---|---|
| پودر ماهی | 55-72% | غنی از لیزین و متیونین | بسیار بالا (90%+) | کلسیم، فسفر، ویتامین‌های گروه B | بهترین منبع پروتئین حیوانی، رشد سریع‌تر، افزایش ضریب تبدیل غذایی |
| کنجاله سویا | 44-48% | لیزین بالا، متیونین کم | بالا (85%+) | انرژی، ایزوفلاوون‌ها | پرمصرف‌ترین منبع گیاهی، قیمت مناسب، در دسترس |
| کنجاله کلزا | 35-38% | متیونین نسبتاً خوب | متوسط | فسفر، فیبر زیاد | جایگزین ارزان سویا، تنوع در جیره |
| پودر گوشت و استخوان | 45-55% | متیونین و لیزین قابل قبول | متوسط (70%) | کلسیم و فسفر بالا | تأمین مواد معدنی همراه پروتئین |
| پودر پر (هیدرولیز شده) | 80-85% | سیستین زیاد، لیزین کم | متوسط (60-70%) | بدون ویتامین خاص | پروتئین بسیار بالا، ارزان |
نتیجه گیری
پودر ماهی خشک، بهترین و به صرفه ترین منبع پروتئین برای دام، طیور و انواع آبزیان است که به عنوان یک ماده مغذی و بسیار قابل هضم در پرورش آنها و بهبود کیفیت مورد استفاده قرار می گیرد. باتوجه به مزایا و ترکیبات آن و همچنین خشک بودن این پودر، میتوان از آن برای مدت طولانی تری استفاده کرد و برای استفاده در دامپروری ها و مرغداری ها و همچنین مزارع پرورش ماهی توصیه می شود.
