پودرماهی از مکمل های غذایی و پروتئینی در تغذیه آبزیان می باشد و به واسطه ویژگی های ذیل از اهمیت زیادی برخوردار است. با گنوپودر، شرکت تولید پودرماهی همراه باشید تا درمورد این محصول بیشتر بدونیم و بفهمیم که چرا این محصول اینقدر در پرورش پرندگان و طیور، دام و … در سرتاسر دنیا مهم بوده و می باشد.

ویژگی های پودر ماهی

۱.    پودر ماهی یک منبع غنی پروتئینی می باشد .

۲.  پودر ماهی از نظر دارا بودن اسیدهای آمینه ضروری همانند متیونین و لیزین که برای رشد و تولید اهمیت زیادی دارند ، غنی می باشند .

۳.  انرژی قابل سوخت و ساز پودر ماهی نسبت به سایر منابع پروتئینی که در تغذیه آبزیان بکار برده می شود ، بالاتر بوده و حاوی ۲۸۵۰ الی ۳۰۰۰ کیلو کالری انرژی قابل سوخت و ساز   می باشد . این ماده بعنوان منبع انرژی برای آبزیان بسیار ارزشمند است زیرا چربی و پروتئین آن به راحتی از جداره دستگاه گوارش جذب می شود .

۴.  پودر ماهی یکی از مهمترین محصولات فرعی حاصل از صنعت شیلات می باشد و حدود ۹۵ درصد از ماده خام مصرفی در تهیه آن را موادی تشکیل می دهند که بطور مستقیم مورد استفاده انسان قرار نمی گیرد .

۵.  پودر ماهی و سپس آب مغذی حاصل از آن منابع مناسبی جهت تامین پروتئین ، کلسیم ، فسفر ، ویتامینهای گروه )  B  ریبوفلاوین ، کولین ، B12 ) می باشد و در ضمن به علت وجود فاکتورهای ناشناخته رشد (UGF ) باعث افزایش رشد آبزیان می شود .

۶.    پودر ماهی از تعادل اسیدهای آمینه در تطابق با احتیاجات آبزیان برخوردار است .

۷.  پروتئین پودر ماهی با توجه به ماده خاص مصرفی و تکنولوژی تولید با درصدهای متفاوت بین ۵۵% الی ۷۲% موجود می باشد . پودر ماهی مرغوب معمولا بالاتر از ۶۰% پروتئین دارند .

۸.    ازت آزاد یا T.V.N  به تازگی پودر ماهی بستگی دارد و نباید از ۱۳۰ میلی گرم درصد بیشتر باشد .

۹.  چربی پودر ماهی بر حسب نوع ماهی از ۴/۳ تا ۳/۱۱ درصد متفاوت می باشد . چربی به علت افزایش فساد پذیری و بالا بودن امکان خودسوزی عامل منفی تلقی می شود . میزان چربی در  پودر ماهی باید کمتر از ۱۰% باشد و برای نگهداری آن از آنتی اکسیدان استفاده شود .

تولید پودر ماهی به روش کانتنیوس (پیوسته)

روش کانتنیوس در تهیه غذای ماهی، روشی است که در این سیستم مواد اولیه اندک اندک ولی به صورت پیوسته و بدون وقفه به روش پخت و پرس و خشک کردن صورت می گیرد و مدت تولید در این روش از ابتدای ورود مواد اولیه تا مرحله کیسه گیری و توزین کیسه ها حدود ۴۰ دقیقه می باشد که با توجه به زمان اندک تولید کیفیت نوع محصول بالا می باشد .

۱.  تحویلگیری : شامل دو دسته ضایعات کنسروی که شامل گوشت خرد شده و استخوان برگشت داده شده از کنسرو سازی می باشد و گروه بعدی نیز شامل ماهیهای غیرماکول و یا ماهیهائی که چندان مصرف انسانی ندارند ، می باشند . که بعد از تحویلگیری و شستشو توسط بالابر حلزونی به سمت سالن تولید هدایت می شوند .

۲.  پخت : در این دستگاه که طول آن ۴ متر است بار ضایعات از اطاق تحویلگیری توسط بالابر به این قسمت هدایت شده و از جداره دستگاه بطور غیر مستقیم تا حدود ۱۷۰ درجه سانتی گراد و از داخل نیز بخار مستقیم تا دمای ۲۲۰ درجه سانتی گراد به آن داده شده تا بار بصورت له شده و داغ بعد از ۵ دقیقه وارد مرحله پرس شود .

۳.  پرس : در این مرحله بار ضایعات به روش پرس حلزونی پرس شده تا حدود ۷۰% خون ، آب و چربی آن گرفته شده و الباقی به صورت تفاله خشک وارد مرحله خشک گردد .

۴.  خشک کردن : بار پرس شده در این قسمت که به طول ۱۲ متر است و در دمای غیر مستقیم ۱۸۰ درجه سانتی گراد می باشد به جلو رانده می شود که در آخر پودر حاصل کاملا خشک و داغ می باشد و به قسمت سرد کن هدایت می شود .

۵.  سرد کن : در این قسمت پودر داغ توسط هوای سرد مستقیم و جداره سرد دستگاه که با سیستم خنک کن سرد می شود ، گرمای آن گرفته و در همین مرحله به مقدار ۷ در هزار آنتی اکسیدان اضافه می گردد .

۶.  آسیاب و کیسه گیری : پودر خروجی از سرد کن به طرف آسیاب هدایت شده و سپس توسط دستگاه پنومات و پرکن کیسه گیری می شود و بعد از توزین توسط سردوز ، گونیها دوخته و آماده می گردد .

مواد تغذیه از نظر علم تغذیه به دو دسته تقسیم می شوند : مواد معدنی و مواد آلی

مواد معدنی نیز خود به دو دسته تقسیم می شوند : عناصر ضروری و عناصر کمیاب

الف – عناصر ضروری شامل : ۱ – عناصرعمده (macroelements) مانند کلسیم ، فسفر ، پتاسیم ، سدیم ، منیزیم ، کلر ، گوگرد

۲ – عناصر کمیاب ( microelements ) مانند آهن ، مس ، کبالت ، منگنز ، روی و …

ب – عناصر غیر ضروری : مانند تیتانیوم ، سرب و ….

از بین عناصر معدنی کلسیم ، کاتیون بوده و فسفات ، آنیون می باشند . حلالترین و در عین حال قابل جذبترین شکل عناصر برای آبزیان پرورشی حالت ساده یونی اتم یا گروه یونی اتم است .

کلسیم فراوانترین عنصر معدنی موجود در بدن ماهیان و آبزیان پرورشی بوده و جزء مهم استخوان و دندان ماهیان و اسکلت خارجی سخت پوستان می باشد . به طوریکه ۹۸% کل کلسیم بدن در استخوان و دندان و اسکلت خارجی قرار دارد . علاوه بر این کلسیم جزء لازم سلولهای زنده و مایعات بافتی است این عناصر برای فعالیت تعدادی از سیستمهای آنزیمی شامل آنهائی که در انتقال جریانات عصبی و همچنین انقباضات ماهیچه ای دخالت دارند ، لازم و ضروری است .

ویتامین ( D3 ) (کولکسیفرول ) ، جذب کلسیم را در روده به شدت افزایش می دهد . بنابراین برای جذب کلسیم از دستگاه گوارش آبزیان وجود این ویتامین ضروری است .

در کپور ماهیان به دلیل عدم وجود معده و غدد ترشحی اسید معده هنگامی که منبع کلسیم جیره پودر استخوان باشد جذب موثری توسط این ماهیان دیده نمی شود . بنابراین اگر منبع کلسیم از منو کلسیم فسفات و یا پودر میکرونیزه صدف معدنی ( فسیلی ) باشد قابلیت جذب کلسیم در دستگاه گوارشی این ماهیان به شدت افزایش می یابد .

علائم کمبود کلسیم در آبزیان پرورشی

۱.    تعویق رشد و کارائی ضعیف تغذیه

۲.    کاهش مصرف غذا

۳.    کاهش فعالیت و افزایش حساسیت به استرسهای محیطی

۴.    تغییر حالت در اسکلت داخلی و خارجی بدن

۵.    نا هماهنگ و غیر عادی شنا کردن

۶.    حساسیت به خونریزی داخلی

۷.    کاهش طول عمر و افزایش تلفات

۸.    کاهش تحریک پذیری اعصاب و بافت ماهیچه ای بدن

منابع تامین کلسیم مورد نیاز آبزیان پرورشی :

خرید پودر ماهی ، پودر ضایعات کشتارگاهی دام و طیور و پودر استخوان منابع غنی کلسیم می باشند ولی ازآنجائی که کلسیم و فسفر این منابع به صورت تری فسفات کلسیم می باشد ، قابلیت دسترسی اندکی برای آبزیان پرورشی به خصوص کپور و میگو دارد .

قابلیت دسترسی به کلسیم معدنی بستگی به قابلیت حل نمک مربوطه داشته و با آن رابطه مستقیم دارد . بنابراین منو فسفات کلسیم به همراه پودر صدف میکرونیزه غنی شده با ویتامین ( D3) بهترین منابع تامین کننده کلسیم و فسفر برای آبزیان پرورشی می باشد .