کاربردهای پودر ماهی در صنعت آبزیان و دام و طیور [جامع و کامل]

پودر ماهی چیست و چه مزیت هایی دارد؟

پودر ماهی (Fish Meal) نوعی منبع غلیظ پروتئین حیوانی است که از فرآوری ماهی‌های کامل یا ضایعات حاصل از صنایع شیلات (مانند پوست، سر، استخوان و بقایای فیله‌کردن) به دست می‌آید. این ماده پس از پخت، پرس، خشک‌کردن و آسیاب‌کردن ماهی تولید می‌شود و یکی از ارزشمندترین مواد اولیه در صنعت خوراک دام، طیور و آبزیان به شمار می‌رود. پودر ماهی معمولاً دارای ۶۰ تا ۷۲ درصد پروتئین خام، چربی مفید (اسیدهای چرب امگا ۳) و مقادیر بالایی از آمینو اسیدهای ضروری  است. این ترکیبات موجب شده تا پودر ماهی جایگاهی ویژه و مهم در صنایع غذایی حیوانی پیدا کند. از نظر ظاهری، پودر ماهی به رنگ قهوه‌ای تا طلایی روشن است و بوی خاص و قوی ماهی دارد. کیفیت آن به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله نوع ماهی مورد استفاده، روش خشک‌کردن (مستقیم یا غیرمستقیم) و شرایط نگهداری. به دلیل تراکم بالای مواد مغذی، مقدار کمی از پودر ماهی می‌تواند ارزش غذایی زیادی به خوراک اضافه کند. همین ویژگی باعث شده تا در صنایع مختلف مانند دامپروری، پرورش طیور، آبزی‌پروری و حتی تولید کودهای آلی کاربرد گسترده‌ای داشته باشد.

کاربردهای پودر ماهی در آبزیان

در صنعت پرورش ماهی، تهیه غذای با کیفیت و مغذی یکی از کلیدی ترین عوامل موفقیت است. پودر ماهی با داشتن پروتئین بالا، اسیدهای آمینه ضروری و چربی‌های دریایی مفید، به‌عنوان یکی از مواد اولیه اصلی در خوراک آبزیان به‌شمار می‌رود. طبق گزارش UF/IFAS، افزودن پودر ماهی به جیره غذایی ماهیان باعث بهبود تغذیه، افزایش رشد، جذب بهتر مواد مغذی و کاهش ضایعات خوراک می‌شود.  رشد بهتر و سریع تر در مراحل جوانی ماهیان، جزو فواید بی نظیر پودر ماهی می باشد. پودر ماهی ضریب تبدیل خوراک (FCR) را بهبود می بخشد. این به این معناست که تغذیه ماهی، تغذیه با کیفیت تری است و رشد بیشتری با غذای کمتر دارد. پودرماهی، منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ (مانند EPA و DHA) و انواع ریزمغذی ها مانند کلسیم، فسفر، سلنیوم و منیزیم است که نقش مهمی در سلامت، رشد استخوان بندی و سیستم ایمنی ماهیان دارد. در نهایت استفاده از پودر ماهی کیفیت گوشت ماهی را بهبود می بخشد و ماهی با کیفیت تری به دست انسان می رسد.پ

⬅️  مقاله پیشنهادی : پودر ماهی چیست؟ از تولید تا کاربردها [+ نکات خرید]

استفاده از پودر ماهی در خوراک دام و طیور

برای بهبود رشد، تولید مثل و سلامت عمومی، پروتئین ها نقش حیاتی دارند. پروتئین ها از اسیدهای آمینه ضروری ساخته می‌شوند که بدن نمی‌تواند آن‌ها را بسازد و باید از خوراک دریافت شود. بدون پروتئین کافی، حیوان رشد نمی‌کند، عضلات به‌خوبی شکل نمی‌گیرند و سیستم ایمنی ضعیف می‌شود. به همین خاطر دامداری ها و مرغداری ها از پروتئین های حیوانی و گیاهی برای تامین حیوانات خود استفاده می کنند. پودر ماهی را به عنوان یک منبع غنی و با کیفیت پروتئین حیوانی نمی توان نادیده گرفت.

کاربرد ها در صنعت دامپروری

این پودر جایگزین طبیعی برای سویا یا پودر گوشت می باشد. به دلیل پروتئین با کیفیت بسیار بالا و آمینواسید های شاخص مانند لیزین،تریپتوفان و متیونین می باشد که برای ساخت پروتئین های بدن حیوان ضروری اند. وقتی این آمینواسید ها در جیره غذایی دام به میزان کافی وجود داشته باشند، سنتز پروتئین در عضلات، شیر، باقت های حیاتی افزایش پیدا می کند. در نتیجه حیوانات بدون اضافه کاری دستگاه گوارش، سریع تر رشد می کنند.

پودر ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶ است که انرژی بیشتری نسبت به چربی‌های گیاهی فراهم می‌کنند. این انرژی قابل استفاده برای فعالیت متابولیک و رشد است و باعث می شود انرژی که حیوان از خوراک می‌گیرد بیشتر صرف سنتز بافت و رشد عضلانی شود تا صرف سوخت و ساز پایه شود. همچنین این اسید ها نقش مستقیم در فعال‌سازی سلول‌های ایمنی و کاهش التهاب ها دارند. آنها در ساخت سلول‌های T و سلول‌های کشنده طبیعی (NK cells) دخیل هستند که خط اول دفاع بدن دام هستند.

فسفر، کلسیم، منیزیم و ریزمغذی‌ های دیگر موجود در پودر ماهی برای تشکیل اسکلت، عملکرد آنزیم‌ها و سوخت و ساز پروتئین‌ها حیاتی هستند. کمبود این عناصر باعث می‌شود رشد حیوان کند شود یا گوشت/شیر کیفیت پایین داشته باشد. پروتئین های پودر ماهی به راحتی توسط آنزیم های معده و روده دام قابل هضم هستند. این یعنی درصد بیشتری از خوراک مصرفی به پروتئین مفید تبدیل می‌شود (FCR پایین‌تر)، که به رشد سریع تر و صرفه جویی در خوراک منجر می‌شود.

پودر ماهی منبع سلنیوم، روی، ویتامین A و D است. سلنیوم و روی جلوی آسیب اکسیداتیو به سلول‌های ایمنی را می‌گیرند و قدرت دفاعی بدن را افزایش می‌دهند. در نتیجه دام کمتر بیمار می‌شود و سیستم ایمنی بدون نیاز به آنتی بیوتیک تقویت می‌شود.

⬅️  مقاله پیشنهادی : ۱۰ راهکار موثر و سریع برای افزایش تولید شیر گاو [کامل و جامع]

تاثیرات پودر ماهی در صنعت پرورش طیور

مطالعات متعدد نشان می‌دهند که افزودن ۳–۵ درصد پودر ماهی به جیره جوجه‌های گوشتی باعث افزایش ضریب تبدیل خوراک (FCR) تا ۵–۱۰ درصد می‌شود و رشد ماهانه را بهبود می‌بخشد. مصرف پودر ماهی در جیره طیور باعث افزایش محتوای امگا ۳ در گوشت و تخم مرغ می‌شود که برای سلامت انسان نیز مفید است. رنگ و بافت گوشت و کیفیت تخم مرغ بهبود می‌یابد و سطح چربی‌های اشباع کاهش می‌یابد.

پودر ماهی در تقویت سیستم ایمنی مرغ ها و جوجه ها نیز تاثیر بسزایی دارد. ریزمغذی ها و ویتامین های موجود در پودر ماهی، مقاومت پرندگان در برابر بیماری‌های رایج مانند نیوکاسل و برونشیت را افزایش می‌دهند. به دلیل خاصیت بیواکتیو بودن ترکیبات پودر ماهی، مصرف آن با کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها در جیره همراه بوده است.

نقش پودر ماهی در کشاورزی (تولید بیوکود و کود آلی)

کاربردهای پودر ماهی از صنعت غذایی فراتر رفته و امروزه در کشاورزی نیز کاربرد دارد. از اواخر قرن نوزدهم میلادی (حدود ۱۸۸۰ میلادی) در اروپا از پودر ماهی به عنوان کود نیز استفاده کردند. در قرن بیستم، با توسعه صنعت ماهیگیری و صنایع آبزیان ، افزایش صید و امکانات و تجهیزات به شکل گسترده تری از این پودر استفاده شد.

این محصول به دلیل پروتئین و آمینواسید های غنی در خاک تجزیه می شود و نیتروژن آلی تولید می کند. نیتروژن برای رشد گیاهان ضروری است. همچنین باعث افزایش فعالیت میکروارگانیسم های مفید خاک می شوند. در نتیجه این میکروب ها مواد مغذی را تجزیه کرده و جذب گیاه را آسان تر می‌کنند. مقدار بالای فسفر و پتاسیم در کود ماهی، در تقویت ریشه زایی، گل دهی و میوه دهی گیاهان موثر است. مواد آلی موجود در پودر ماهی باعث افزایش ظرفیت نگهداری آب و تهویه خاک می شوند و به خاک های سبک و شنی کمک می کند تا بهتر مواد مغذی را حفظ کنند. افزایش مقاومت گیاهان یکی دیگر از ده ها فواید کود ماهی می باشد. بتاین و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر می‌توانند سیستم ایمنی گیاهان را تحریک کرده و مقاومت آن‌ها را در برابر بیماری‌ها و استرس‌های محیطی افزایش دهند.

کاربردهای نوین پودر ماهی

صنایع دارویی و بیوتکنولوژی

استخراج پپتیدها و کلاژن دریایی از پودر ماهی، در تولید داروهای ضد التهابی و محصولات مراقبت از پوست کاربرد دارد. کلاژن دریایی برای تولید ژل‌های ترمیمی و محصولات زیبایی و مراقبت از پوست استفاده می‌شود.

صنایع بسته‌بندی و بیوپلاستیک

از چربی و پروتئین های پودر ماهی می‌توان در تولید فیلم ها و ورق های بیوپلاستیک استفاده کرد. این مواد جایگزین پلاستیک‌های نفتی می‌شوند و قابلیت تجزیه‌پذیری زیستی دارند.

تحقیقات و صنایع نوآورانه

به عنوان منبع بیومواد و نانوذرات زیستی در تحقیقات علمی و داروسازی استفاده می‌شود. پودرماهی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در استخراج اسیدهای آمینه خاص و ترکیبات فعال زیستی برای تولید مواد عملکردی و مکمل های تغذیه ای جدید نیز کاربرد دارد.

⬅️  مقاله پیشنهادی : خواص بی نظیر ماهی ساردین که نمی دانید!

از کجا پودر ماهی با کیفیت بخرم؟

یک شرکت تولیدی پودر ماهی باید تنوع خوبی از محصولات، سابقه مناسب و درخشان، همچنین عملکرد مناسب و محصول تولیدی با کیفیتی داشته باشد تا بتوان برای خرید به آن اعتماد کرد. شرکت پودر ماهی جنوب و شرکت گنوپودر، دو شرکت پیشرو در صنعت تولید پودر ماهی، ماشین آلات خط تولید پودر ماهی و گوشت، کود ماهی و روغن ماهی هستند. شرکت پودر ماهی جنوب با حدود ۴ دهه تجربه و همچنین به عنوان اولین شرکت تولیدکننده پودر ماهی در ایران شناخته می شود، اولین صادر کننده این محصول به خارج از کشور نیز بوده است. در صورت نیاز به مشاوره و خرید انواع و اقسام پودر ماهی، مشاوره در خصوص راه اندازی خط تولید می توانید با شماره های موجود در سایت تماس حاصل فرمایید.

با توجه به تحقیقات و بررسی های انجام شده، پودر ماهی به عنوان منبع غنی پروتئینی کاربرد گسترده ای در صنایع حیوانی، کشاورزی و حتی صنایع نوین دارد. پودر ماهی در تغذیه آبزیان، دام و طیور باعث رشد بهتر، تقویت سیستم ایمنی و بهبود کیفیت محصول می‌شود. استفاده در کشاورزی به عنوان کود، باعث افزایش نیتروژن خاک، فعالیت میکروارگانیسم‌ها، رشد ریشه و مقاومت گیاهان می‌شود. کاربردهای نوین در صنایع دارویی، بیوپلاستیک و تحقیقات علمی، ارزش این محصول را فراتر از صنایع غذایی نشان می‌دهد. این محصول، به دلیل ارزش بالایی که دارد، همچنان پتانسیل های جدیدی برای ورود به صنایع جدید را دارا می باشد و می تواند به عنوان یک راهکار پایدار در تولید غذای حیوانات، کشاورزی، صنعت ارایشی و زیبایی و حتی خوراک انسان نیز مورد توجه قرار گیرد.